HET MOZARTEFFECT

Het team van de professoren Frances H. Rauscher, Gordon L. Shaw, Linda J. Levine en Katherine N. Key (Universiteit van Californië) haalde de internationale pers met de ontdekking van het ‘Mozart-effect’. De aanleiding tot deze benaming ligt in het meetresultaat van onderzoeken. Als de hersenenergie van proefpersonen wordt omgezet in geluid, levert dit Mozart-achtige klankpatronen op. Bij dezelfde personen werd daarop het omgekeerde beproefd. Daaruit bleek dat luisteren naar muziek van Mozart het ruimtelijke voorstellingsvermogen stimuleert en verbetert. Maar het is een kortstondige invloed, het effect duurt ongeveer tien minuten. Het is dus zeker niet zo dat de hele dag luisteren naar Mozart een Pro-leerling tot een genie doet uitgroeien.

Opmerkelijk is de acute fysieke respons, die optreedt tijdens het beluisteren van de muziek van Mozart. Sensoren laten onmiddellijk een verandering in de hartslag, de bloeddruk, de huidspanning, e.d. zien. Proefpersonen en proefdieren(!) worden rustiger door het luisteren naar Mozart. De muziek van andere klassieke componisten lijkt minder geschikt, vanwege de dominante aanwezigheid van hoge tonen en de zeer harmonische opbouw van het crescendo en het decrescendo, zowel in de passages als in de gehele partituur, van een werk van Mozart.

Muziek en taal vertonen overeenkomsten. De klanken van taal en muziek zijn geluidspatronen met een inherente betekenis. Recent werd ontdekt dat er zoiets als een taalgen bestaat. Maar dan wel een bijzonder gen: het moet op jonge leeftijd worden geactiveerd. Pasgeboren kinderen die jarenlang verstoken blijven van deze activering leren nooit meer praten. Ze kunnen geluiden voortbrengen, maar slagen er niet meer in om een complexe structuur mee op te bouwen om (gedeeltelijk) abstracte betekenissen onder woorden te brengen.

‘Dit leidt tot de voorzichtige conclusie dat de gave om van muziek te genieten en om muziek te creëren, in een zeer vroeg stadium geactiveerd dient te worden. In een gezin waar muziek wordt gemaakt, of waar veel naar muziek wordt geluisterd, is dit vanzelfsprekend. Dan lijkt het dus op een erfelijke muzikaliteit die in de familie zit.’ (Henk de Boer)

Het artikel van Henk de boer is te vinden op muziek-abc.com, een prima internetsite (zie de index). Het Mozart effect levert 1,75 miljoen hits op bij Altavista en 2,66 miljoen hits bij Google!